Her yıl ofisinize hemşireler ve sağlık çalışanları gelip bel çevrenizi ölçse ve sağlıksız bir şekilde kilo almışsanız size özel beslenme ve spor desteği sunulsa nasıl olurdu? Peki ya fazla sağlıksız çalışanları olan iş yerlerine ceza kesilse ve herkesin daha sağlıklı olması teşvik edilse, ne düşünürdünüz? Kulağa ütopik mi geliyor? İşte bu, Japonya'da 2008 yılından beri her yıl Metabo Yasaları sayesinde yürürlükte olan bir sistem!
Metabo Yasalarına Bakmadan Önce Türkiye ve Japonya Arasındaki Sağlık Sonuçlarını İnceleyelim
Japonlar bizden 6 yıl daha uzun yaşıyorlar. Japon kadınları ortalama 87, Türk kadınları ise 81 yıl yaşıyor. Japon erkekleri 81 yıl, Türk erkekleri ise ortalama 75 yıl yaşıyor. Bazılarınızın aklından geçenleri okuyorum: “Bu kadar yaşlansam ne olacak, yaşlılıkla gelen muhtaçlıkla hayat mı yaşanır?” Ancak Japonlar, daha uzun yaşamalarına rağmen bizden daha az muhtaç bir yaşam sürüyorlar. Yaşlı Japonlar bile yürüyebiliyor, dans edebiliyor ve aktif bir yaşam sürdürebiliyorlar...
Hem Daha Uzun Hem de Daha Kaliteli Yaşamak İçin Japonlardan Neler Öğrenebiliriz?
Japonlarda obezite oranı sadece %4.5 iken, bizim ülkemizde %20.2. Acaba Japonları zayıf yapan özel bir genleri mi var? Hawaii’de yaşayan Japonların obezite oranı %18.1! Eğer Asyalıların zayıf olmaya bir genetik yatkınlığı varsa bile, çevresel faktörlerin çok önemli olduğu apaçık.
Peki, Japonların Beslenme Alışkanlıkları Nasıl?
Tokyo Suşi ve Washoku Koleji Başkanı Masaru Watanabe'ye göre, Japon mutfağı basitlik üzerine kurulu. Batı mutfağı genellikle “eklemeye” dayalı: Yemeği lezzetli yapmak için tereyağı, limon, otlar, soslar ve çeşitli kimyasallar eklenir. Ancak Japon stili tam tersidir; “eksi mutfak” olarak adlandırılır. Yemeklere ekstra bir şey eklemek yerine, malzemelerin doğal tadını ortaya çıkarmak esastır. Japon aşçılar için az, çoktur.
Bunun yanı sıra Japonya'da çocukluktan itibaren %80 doygunlukta yemek yenmesi öğretilir.
Sağlıklı bir kiloya ulaşmak için harika bir strateji olsa da, bu mutlaka uyulması gereken bir kural değil! Eğer aktivite seviyeniz yüksekse, %100 doyana kadar yemek, aktivite seviyenizi desteklemek adına daha doğru bir seçim olabilir. Sağlıklı bir yağ oranında kas kütlenizi artırmak için %110 doyana kadar yemek ideal bir strateji olabilir. Genel olarak, %80 doyana kadar yemek harika bir prensip olsa da, birçok istisnai durumda olabilir.
Beslenme Eğitimine Çocukluktan Başlıyorlar
Japon kanunlarına göre, her okulda özel bir beslenme eğitimi veren profesyonel olması gerekiyor. 2004 yılında devlet okullarında diyet ve beslenme öğretmeni sayısı 34 iken, bu kanun çıktıktan sonra 2015 yılında bu sayı 4000’e yükseldi! Bu profesyoneller, okula sağlıklı ve taze menüler planlamasından sorumlu olup, yemeklerin hazırlanma sürecini de denetliyorlar. Ayrıca, çocuklara ve ebeveynlere beslenme hakkında eğitim veriliyor.
Gerçekten Japon okullarının yemek sistemi aşık olunası bir sistem! Gelecekte bu konu hakkında daha detaylı bir makale yazacağım!
Örnek Okul Menüsü
- Balık
- Sebzeli noodle tabağı
- Süt
- Pirinç
- Küçük porsiyon tatlı
Dışarıdan öğle yemeği getirmek yasak! Tüm çocuklar aynı yemekleri yiyorlar. Aynı zamanda kanunlara göre, okul müdürünün bu öğle yemeklerini belirli standartlara göre denetlemesi gerekiyor. Geleneksel olarak, okul müdürü yemeklerin güvenli, besleyici ve lezzetli olduğundan emin olmak için çocuklarla aynı yemekleri yiyor! Çocuklara sağlıklı beslenmenin tadını çıkarmaları öğretiliyor…
Japonların Beslenme Üzerine 3 Felsefesi
Hara Hachi Bu: %80 doyana kadar ye.
İchiju Sansai: Çorba ve 3 yan öğün.
Go-syoku: Düzenli olarak 5 farklı renk yemek yeme (kırmızı, sarı, yeşil, beyaz ve siyah).
Tekrar Metabo Yasalarına Geri Dönelim
Sanacağınız (ve benim de sandığımın) aksine 'METABO' özel bir Japonca kelime değil... Metabolik sendromdan geliyor. Metabolik sendrom, kalp hastalıkları, diyabet ve felç gibi sağlık sorunlarına yol açabilen bir dizi durumu ifade eder. Bu durumlar; yüksek kan basıncı, yüksek kan şekeri, fazla vücut yağı (özellikle bel çevresinde) ve anormal kolesterol ve trigliserid seviyelerini içerir. Metabolik sendrom, bu risk faktörlerinin bir araya gelmesiyle karakterize edilir ve tedavi edilmezse ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
Metabo Yasası
2008'den beri yürürlükte olan bu sağlık düzenlemesinin amacı, Japon halkının sağlığını iyileştirmek ve özellikle obeziteyle mücadele etmektir. İşte Metabo Yasaları'nın temel özellikleri:
Bel Çevresi Ölçümü: Her yıl, Japonya'daki 40-74 yaş arasındaki tüm çalışanların ve yerel yönetimlerde yaşayan kişilerin bel çevreleri ölçülür. Kadınlar için 85 cm, erkekler için ise 90 cm sınır değer olarak belirlenmiştir. Bu sınırların üzerinde olanlar sağlık danışmanlığına yönlendirilir.
Sağlık Danışmanlığı ve Takibi: Bel çevresi ölçüm sonuçları belirlenen sınırları aşan kişiler, sağlık danışmanlığına yönlendirilir ve yaşam tarzlarını değiştirmeleri için rehberlik alırlar. Bu danışmanlık genellikle diyet, egzersiz ve genel sağlık önerilerini içerir.
Şirket ve Yerel Yönetim Sorumluluğu: Şirketler ve yerel yönetimler, çalışanlarının sağlık durumlarını izlemek ve iyileştirmekle sorumludur. Bu kurumlar, sağlık planları hazırlayarak çalışanlarına sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazandırmaya çalışır. Eğer bir şirketin çalışanlarının genel sağlık durumu iyileşmezse, şirket belirli cezalarla karşı karşıya kalabilir.
Toplum Sağlığı Teşvikleri: Metabo Yasaları, genel olarak Japon toplumunun sağlık bilincini artırmayı ve sağlıklı yaşam tarzlarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu yasalar, sadece bireyleri değil, aynı zamanda toplumu ve kurumları da sağlıklı yaşam konusunda sorumlu hale getirir.
Bizim Geleceğimiz
Gerçekten hayranlık duyulası bir sistem. Sizce, her yıl hemşireler ve doktorlar iş yerinize gelse, bel çevrenizi ölçse, sağlık durumunuza göre özel beslenme ve egzersiz planları konusunda size planlar sunsa, iş arkadaşlarınızla birbirinizi daha sağlıklı olmak için destekleseniz, hayatınız nasıl olurdu?
Bu imkansız bir hayal değil, bu dünyanın (gelişmiş ülkeler arasında) en düşük obezite oranına sahip olan ülkesinin gerçekleri.